Ο Έλληνας εκπαιδευτικός στην Αγγλία

Στους χαλεπούς καιρούς που διαβιούμε ερχόμαστε ορισμένες φορές σε ρήξη με τον γύρω κόσμο μας. Αυτό συμβαίνει καθώς δεν μπορεί να υποβαστάξει τις απαιτήσεις μας ή και τις φιλοδοξίες που έχουμε ενστερνιστεί στην προσωπική μας πορεία. Στην περίπτωση των εκπαιδευτικών, μιλάμε απλά για μια σταθερή εργασία, δίχως τα πολλά-πολλά. Η αγάπη προς την εκπαίδευση και τα παιδιά προσδίδει την αύρα του ονείρου. Στην Ελλάδα δυστυχώς αυτό το τόσο απλό όχι μόνο δεν είναι εφικτό, αλλά αν πας να το κυνηγήσεις κιόλας θα τιμωρηθείς με χρόνια άγχους και ανασφάλειας, χωρίς να γίνεται λόγος για την οικονομική δυσπραγία, που λίγο πολύ όλους μας αποσταθεροποιεί.

Στο άρθρο αυτό θα γίνει λόγος για την προσωπική μου πορεία προς τα σχολεία στην Αγγλία. Έναν μικρό άθλο, που σου χαρίζει στην πορεία του τον απαιτούμενο σεβασμό και την κατανόηση του υποφαινόμενου εκπαιδευτικού συστήματος. Θα μιλήσουμε για τους κανόνες, τα πρέπει και όλα εκείνα που θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος για να έρθει να δουλέψει στον συγκεκριμένο τομέα. Παράλληλα στο τέλος θα προχωρήσουμε και σε μια υποτυπώδη σύγκριση του συστήματος με το οικείο δικό μας, όσον αφορά την πρώτη αίσθηση. Είναι νωρίς ακόμα, οπότε μερικές απόψεις ίσως αλλάξουν στο μέλλον. Από κει και πέρα η τάξη η ίδια αποτελεί ένα προσωπικό ταξίδι, για το οποίο θέμα προσπαθώ όσο μπορώ να αποκομίζω πράγματα.

Το καλοκαίρι του περασμένου έτους έκανα το βήμα προς την Αγγλία. Για ένα ή δύο χρόνια το είχα αναβάλει, αλλά σκέφτηκα πως η περίοδος αυτή ήταν η καταλληλότερη για να προχωρήσω στα σχέδια μου. Στους προηγούμενους μήνες είχα πάρει το QTS. Για μας είναι εύκολο να μιλάμε για αυτό, αλλά για τους ντόπιους αποτελεί κατόρθωμα. Προσδίδει ένα κύρος και αποτελεί μεγάλο εργασιακό προσόν, σε τέτοιο επίπεδο που μονάχα η αεργία και οι εξωτερικοί παράγοντες θα αποτελούσαν εμπόδιο σε κάποιον να έχει μια πλήρη απασχόληση στον τομέα της εκπαίδευσης. Για μας είναι λοιπόν μια αίτηση, που κάναμε με άγχος, που παραβήκαμε τους κανόνες που τόνιζαν την “μη αποστολή μηνυμάτων προς την υπηρεσία που το εκδίδει”, αλλά, που εντέλει πήραμε πάρα πολύ εύκολα. Στην Αγγλία η κτήση του ισοδυναμεί με 1+2 χρόνια άγχους και αποτελεί κατόρθωμα. Ας μην το θεωρούμε δεδομένο λοιπόν. Ενέχεται σοβαρότητα και μεγάλη ευθύνη. Κάποια στιγμή, αργότερα, θα μιλήσουμε για τις ευθύνες του εκπαιδευτικού και γενικά τους νόμους που διέπουν την ασφάλεια και το safeguarding.

Το καλοκαίρι αποτελεί μια φιλική περίοδος εισαγωγής των Ελλήνων στο αγγλικό περιβάλλον και δεν δυσκολεύτηκα με τον καιρό διότι, μεταξύ μας, προτιμώ το κρύο. Από νωρίς, στον πρώτο μήνα της διαμονής μου προχώρησα στις απαραίτητες ενέργειες και μου έγινε γνωστό πως λειτουργεί το σύστημα. Τον απόλυτο λόγο τον έχει η προϋπηρεσία, και δη η αγγλική. Τα references σου θα είναι ο καθρέφτης σου στον εργοδότη. Το CV δεν αποτελεί παρά ένα briefing για το εν γένει άτομό σου και τα skills που έχεις αποκομίσει. Η ελληνική προϋπηρεσία δεν μετράει, αλλά αν υπάρχει θα σε βοηθήσει αργότερα στην προσωπική σου εργασιακή εμπειρία. Τα ακαδημαϊκά references θα αποτελέσουν το πρώτο βήμα εάν δεν έχετε κάποια εμπειρία στην Αγγλία ή και στην Ελλάδα ακόμα. Για τα έγγραφα που ίσως χρειαστείτε έχει γίνει λόγος πολλάκις και δεν αξίζει να αναφερθούμε, εννοώντας πως το λιγότερο που μπορεί να κάνει κανείς είναι να είναι συνεπής σε όσα του ζητάνε. Όσο πιο σύντομα ξεμπερδέψετε τόσο το καλύτερο για εσάς.

Για τα περισσότερα agencies η συνέντευξη δεν είναι παρά μια υποτυπώδης και γρήγορη εγγραφή στο σύστημά τους. Εάν όμως δείτε πως η συνέντευξη κρατάει περισσότερο, σημαίνει πως πετύχατε καλό πρακτορείο. Την κανονική συνέντευξη θα την δείτε όταν θα απευθυνθείτε αυτοπροσώπως σε ένα σχολείο για κάποια θέση. Απλά για να μην προκληθεί απογοήτευση, εάν δεν έχετε αγγλική προϋπηρεσία να ξεχάσετε την γρήγορη και εύκολη πρόσληψη.

Ο πιο γρήγορος τρόπος για να μπείτε στο σύστημά τους είναι ο εθελοντισμός. Δεν υπάρχει λόγος να ξινίσει κανείς. Τα οφέλη είναι περισσότερα και από την εργασία σε πρακτορείο και αυτό συμβαίνει διότι στο σχολείο που θα εργαστείτε εθελοντικά θα λάβετε άμεσα την ουσία της γνώσης του συστήματός τους και ειδικά ένα καλό reference. Αν δεν μπορέσετε να βρείτε ένα αγγλικό σχολείο, τα ελληνικά που συνήθως λειτουργούν τα Σάββατα, προσφέρουν άμεσα θέση και σταδιακά θα απευθυνθείτε στα σχολεία. Να σημειωθεί πως αν δεν έχετε reference από άλλο σχολείο ή κάποια συναφή εργασία ή κάποιο δημόσιο αγγλικό φορέα δύσκολα θα σας εμπιστευτούν στα πρακτορεία. Πρακτικά ο εθελοντισμός στα ελληνικά σχολεία αποτελεί μονόδρομος. Να σημειώσω πως οι γυναίκες, για πολύ προφανείς λόγους ίσως διαφωνήσουν όσον αφορά την πορεία που αναφέρω, διότι πιο εύκολα θα εμπιστευτεί κανείς μια δασκάλα. Ο δάσκαλος ίσως τύχει άλλης αντιμετώπισης, ειδικά αν είναι κάποιος από πρακτορείο. Στην περίπτωση αυτή δεν υφίσταται στους κανόνες και δεν έχει πουθενά κανένα λόγο.

Η μονιμοποίηση αποτελεί δείγμα και απόρροια σκληρής εργασιακής περιόδου, οπότε και θα έχετε αποδείξει σε όλους πως είστε ικανοί. Η μονιμοποίηση όχι μόνο δεν υπάρχει, αλλά και αργότερα η ιδέα της επανάπαυσης δεν υφίσταται γιατί ο εκπαιδευτικός κρίνεται διαρκώς από τους γύρω του, μαθητές, γονείς και συναδέλφους για το παραμικρό.

Ας μπούμε όμως στα επουσιώδη: διαφορές στην σχολική κουλτούρα σε σχέση με την Ελλάδα. Μετράει περισσότερο το μέσον παρά η ουσία. Τι σημαίνει αυτό;

Στην εκπαιδευτική πράξη το diverse των μέσων αποτελεί μεγάλο ζήτημα, ενώ το μήνυμα που μεταφέρουν και η γνωστική αξία του υπολείπεται κατά πολύ. Το μάθημα δηλαδή μπορεί να περιστρέφεται γύρω από τα ηλεκτρονικά μέσα και ο πίνακας παίζει μικρό ρόλο. Το γνωστικό βάθος των μαθημάτων τους είναι πάρα πολύ μικρό και τα μαθήματα ογκόλιθοι όπως τα Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά και Λατινικά που συνοδεύονται από σκοπέλους όπως την γραμματική και συντακτική ανάλυση δεν υφίστανται. Η ίδια η Αγγλική άλλωστε δεν έχει μεγάλη ανάγκη από μια τέτοια μαθησιακή προσέγγιση. Έτσι, αν βγάλουμε αυτά, το αγγλικό σχολείο έχει ως πιο απαιτητικά μαθήματα τα μαθηματικά, την φυσική και την χημεία, τις επιστήμες δηλαδή.

Το πρόβλημα στην διδασκαλία δηλαδή δεν τίθεται στο αντικείμενο, αλλά μόνο στον τρόπο που θα γίνει η παράδοση. Απαιτεί μια μεγάλη ευελιξία είναι η αλήθεια και καλή χρήση της καθημερινής γλώσσας, όχι στο περιεχόμενο, αλλά στο ύφος. Προσοχή, μετράει ο τρόπος και όχι η ουσία. Σε μας φαίνεται λες και γίνεσαι κλόουν για τα παιδιά και το αποτέλεσμα είναι αμφίβολο. Έτσι, όσο και να κατηγορούμε το δικό μας σύστημα, κατάλαβα πως είναι ανώτερο από το αγγλικό. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα βιβλία τα οποία θα μπορούσαν να κάνουν τα παιδιά να συγκεντρωθούν σε μια συγκεκριμένη ύλη και σε δεύτερο λόγο δεν δίνονται ασκήσεις για το σπίτι ή απλά δεν είναι υποχρεωτικές. Το θέμα του “βιβλίου” για ένα αντικείμενο θα το θέσω ως εξής: στο πανεπιστήμιο ο εφιάλτης, συνήθως, ήταν η συγκέντρωση του υλικού για το διάβασμα και όχι το ίδιο το διάβασμα. Αν για τους ενήλικες αυτό είναι δύσκολο, για τα παιδιά αποτελεί έναν καταστροφικό παράγοντα που τους αφαιρεί χρόνο ποιοτικής μαθήσεως. Τα παιδιά αυτά είναι πολύ έξυπνα, αλλά πιστεύω πως το σύστημά τους δεν τα ευνοεί ώστε να φτάσουν στο 100% των δυνατοτήτων τους.

Με λίγα λόγια υπάρχει άλλη σκοπιά στην διδασκαλία των μαθημάτων και η αξία του αφήνεται στην κρίση του καθενός διότι στο σημείο αυτό δεν εκφέρω παρά τις πιο επιφανειακές εντυπώσεις μου. Έτσι, δηλαδή μας γίνεται κατανοητό πως στην Ελλάδα το σύστημά μας είναι απλό και βασίζεται στο αποτέλεσμα, στην Αγγλία όμως κυρίαρχη σημασία έχει το context και ύστερα η ουσία. Την ουσία θα την βρει κανείς στα μεγάλα ιδιωτικά σχολεία που δεν ακολουθούν την πλέμπα, αλλά τείνουν ξεκάθαρα προς το δικό μας σύστημα, το πρωσικό που δίνει σημασία, όχι στην διασκέδαση και προτροπή του μαθητή, αλλά στην πειθαρχία του και στην άβουλη γνώση της ύλης. Υποθετικά η γνώση της ύλης αν και αρχικά φαίνεται πως αποτελεί τροχοπέδη στην μαθησιακή διαδικασία, φαίνεται πως αποτελεί την καλύτερη και αξιόπιστη μέθοδο. Και το λέω εγώ που δεν είμαι και ακριβώς fan της στείρας απομνημόνευσης.

Συνοψίζοντας να πω πως πολλοί παραπονιούνται πως δύσκολα μπαίνει κανείς στο σύστημά τους και τα σχετικά. Πρώτα ας αναλογιστούμε αν υπάρχει ξένος που να διδάσκει στην Ελλάδα. Το αναλογιστήκατε; Πάμε παρακάτω τότε. Η θέση μου είναι πολύ απλή και κατανοητή. Είναι πανεύκολο να μπει κανείς στο σύστημά τους ακολουθώντας τα τυπικά βήματα: εθελοντισμός, προϋπηρεσία, καλά references. Το τρίπτυχο αυτό σου εξασφαλίζει το μέλλον στην Αγγλία και θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που υπάρχει ένα τόσο προσιτό σύστημα. Δεν μπορώ να σκεφτώ κάποιο καλύτερο και πιο εύκολα προσβάσιμο. Τέλος, θα ήθελα να θίξω μερικά σημαντικά σημεία: οι κανόνες είναι υπεράνω της ουσίας. Θα το καταλάβετε στην πορεία. Χαμογελούν και γίνονται χαλάκι να τους πατήσετε, όχι επειδή σας συμπάθησαν, αλλά για το δικό τους καλό.